ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆԽՈՐՀՈՒՐԴՆԵՐ ԸՆԹԵՐՑՈՂԻՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆՄԻԱՆՈՒՄ ԵՆՔ ՀԱՄԱՑԱՆՑԻՆ  ՍՏԵՂԾՈՒՄ ԵՆՔ ՎԵԲ ԿԱՅՔՈՐՈՆՈՒՄ ԵՆՔ ՏԵՂԵԿՈՒՅԹՊՈՐՏԱԼՆԵՐԷԼԵԿՏՐԱՆԱՅԻՆ ՓՈՍՏ ՓՈՍՏԱՂԲԶՐՈՒՑԱՐԱՆՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԽՄԲԵՐՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆՆԵՐԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆ և ՊԱՏԿԵՐՆԵՐՆՈՐԱՐԱՐ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԽԱՂԵՐՀԵՌԱՎԱՐ ՈՒՍՈՒՑՈՒՄՊԻՏԱԿԱՎՈՐՈՒՄ և ԶՏՈՒՄ ՄԱՍՆԱՎՈՐ ԿՅԱՆՔԻ ԳԱՂՏՆԻՈՒԹՅՈՒՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆՀԵՏԱՊՆԴՈՒՄՆԵՐ և ՈՏՆՁԳՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԱՌ-ՑԱՆՑ ԳՆՈՒՄՆԵՐԱԿՏԻՎ E-ՔԱՂԱՔԱՑԻՇԱՐԺԱԿԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐԲԼՈԳՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՑԱՆՑԵՐՎԵԲ 2.0 E-ԺՈՂՈՎՐԴԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԻՆՉՊԵ՞Ս ՍՏԱՆԱԼ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ

ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ԹԵՐԹԻԿ 18
ԱՌՑԱՆՑ ԳՆՈՒՄՆԵՐ

Էլեկտրոնային առևտուրը ծառայությունների, համակարգչային ծրագրերի և ընթացակարգերի այնպիսի ամբողջություն է, որը հնարավոր է դարձնում ապրանքների առցանց վաճառքը: Այստեղ կարելի է գնել գրեթե ամեն ինչ` գրքերից մինչև հանգստյան մեկնելու ուղեգրեր, հագուստից մինչև էլեկտրոնային սարքավորումներ: Նյութական ապրանքներ ձեռք բերելուց բացի դուք կարող եք նաև վճարել որոշակի ծառայություններից  (օրինակ առցանց համակարգում առաջարկվող գրականություն) օգտվելու համար: Համաձայն Forrester Research <http://www.forrester.com/ER/Press/Release/0,1769,1086,00.html>  անցկացրած հետազոտության` Եվրոպայում 100 միլիոն առցանց գնորդներից յուրաքանչյուրը 2006-ին ծախսել է միջին հաշվով 1000 եվրո,  ինչի շնորհիվ առցանց մանրածախ առևտրի ծավալը գերազանցել է 100 միլիարդ եվրո սահմանը:  2011-ին առցանց մանրածախ առևտուրը Եվրոպայում կկազմի 263 միլիարդ եվրո, առցանց գնորդների թիվը՝ 174 միլիոն մարդու, իսկ առավել համարձակ առցանց գնորդները տարեկան միջին հաշվով կծախսեն 1500 եվրո:

.  Երիտասարդները պետք է լավ տեղեկացված սպառողներ լինեն: Առցանց գնումների աճի հետ մեկտեղ խիստ կարևոր է, որ նրանք հասկանան ինչպես օգտվել առցանց գնումների առավելություններից  և խուսափել ռիսկերից:

·  Աշակերտներին սովորեցրե՛ք`  ձեռք բերել տեղեկություններ մանրածախ վաճառողի  և վաճառքի պայմանների մասին:

·  Ապրանքներ և ծառայություններ  փնտրելու  նպատակով սովորողներին հրավիրե՛ք մասնագիտացված կոմերցիոն կայքեր՝  մտքում ունենալով որոշակի  նպատակ, օրինակ` արձակուրդի պլանավորում ըստ ֆիքսված բյուջեի (տե՛ս տեղեկատվության որոնման վերաբերյալ 3-րդ տեղեկատվական թերթիկը):

·  Աշակերտների հետ ծրագրեք ստեղծել էլետկտրոնային առևտուր իրականացնող կայք (օրինակ` դպրոցական պարագաներ վաճառելու համար) կամ շարունակե՛ք աշխատանքները դպրոցի շրջանակներում արդեն սկսած նմանատիպ նախաձեռնությունների շուրջ: Ուսումնասիրեք էլեկտրոնային առևտուր առաջարկող որևէ լավ վեբ կայք:

·     Պաշտպանե՛ք ձեր վարկային քարտի տվյալները:  Ներխուժելով ձեր համակարգիչ կամ ձեր մասին տվյալներ պարունակող չպաշտպանված կայք` համակարգչահենները կարող են ձեռք բերել վարկային քարտի վերաբերյալ տեղեկություններ:

·    Վարկային քարտի կամ բանկային տվյալների վերաբերյալ տեղեկությունները մարդիկ նաև կամավոր են տրամադրում հանցագործների, որոնք  թյուրիմացության մեջ են գցում իրենց զոհերին: Այս կարգի հանցագործություն է համարվում որսումը (phishing) (http://en.wikipedia.org/wiki/Phishing): Հաճախ հարձակումների թիրախ են դառնում տվյալների «վերահաստատում» պահանջող առցանց գնումների կամ վճարումների կայքերից օգտվողները:

·    Քանի որ առցանց գնումների դեպքում վճարումները հաճախ կատարվում են վարկային քարտով, սպառողներին անհրաժեշտ է իրենց ֆինանսական միջոցները կառավարելիս լինել զգույշ` չնախատեսված ծախսեր անելուց խուսափելու համար:

·  Պարզե՛ք տեղեկություններ մատակարարի  մասին:  Օրինակ` eBay-ը մատակարարներին հնարավորություն է տալիս ստեղծել իրենց հեղինակությունը` ելնելով  գործունեության պատմությունից կամ հետադարձ արձագանքից: Գնումներ մի՛ կատարեք անվստահելի աղբյուրներից, հատկապես եթե դրանք գովազդվում են փոստաղբի միջոցով (տե՛ս 6-րդ տեղեկատվական թերթիկը):

·  Համոզվե՛ք, որ վարկային քարտը զեղծարարությունից պաշտպանելու համար ունեք երաշխիքներ:   Չլիազորված գնումներից խուսափելու համար անընդհատ ստուգեք ձեր հայտարարագրերը:

.  Կարդացե՛ք պայմաններն ու դրույթները: Տեքստը կարող է լինել երկար և մասնագիտական   բովանդակությամբ, սակայն եթե չեք ծանոթացել նրան, մկնիկով մի՛ սեղմեք համապատասխան կոճակին` հաստատելու համար, որ կարդացել և հասկացել եք ամեն ինչ:

·  Թաքնված ծախսեր. դրանք կարող են լինել վաճառող կողմից գանձվող հարկեր կամ առաքման վարձ: Եթե ապրանքներ պատվիրում եք արտասահմանից, կարող են գանձվել նաև մաքսատուրքեր:

·  Ապահո՞վ է արդյոք  կայքը: Զննարկիչի ներքևի աջ անկյունում երևացող կողպեքը կամ ստեղնաշարի տառանիշը ցույց կտա ապահով էջերը: Փնտրե՛ք Secure Sockets Layer (SSL)  (http://en.wikipedia.org/wiki/Secure_Sockets_Layer) վկայագրեր, որոնք երաշխավորում են, որ տվյալները նախքան ուղարկվելը կոդավորվում են:

·  Համոզվե՛ք, որ վերահսկում եք ձեր անձնական տվյալները: Ուշադիր կարդացեք այն տեքստր, որր   նկարագրում է մատակարարի կողմից  ձեր անձնական տվյալները մարկետինգի նպատակով օգտագործելու հնարավորության մասին:

ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ԹԵՐԹԻԿ 19

ԴԱՌՆԱԼՈՎ ԱԿՏԻՎ E-ՔԱՂԱՔԱՑԻ